Even in de oplader
Hoewel de maatschappij nog niet is verlost van de onzekerheden die het coronavirus met zich meebrengt, voelt de zomer ook nu weer als iets waar we naar uitkijken. De tijd van de ‘grote vakantie’, goed weer, langere avonden met goed gezelschap of op jezelf, buiten zijn en meestal wel wat extra vrij nemen van werk. Maar goed ook dat de zomer weer is aangebroken, want in onze westerse samenleving wordt veel gevraagd van mens en organisatie. Er wordt veelal en vooral gestreefd naar beter, verder, mooier, sneller: we leveren constant inspanning om (onszelf) te ontwikkelen. Niks mis mee, maar iedereen die wel eens fanatiek heeft gesport weet het; want wat hebben we nodig na stevige inspanning? Juist, goed herstel!
Even pauze nemen, op adem komen en opladen om weer door te kunnen. De zomer voelt vaak als een pauze, een onderbreking van het jaar. En over op adem komen gesproken, het nemen van pauze zit van nature in ons. Ons hart neemt pauze na elke slag, onze ademhaling pauzeert na uitademing en spieren schreeuwen bijna om pauze als ze te lang aan het werk gezet worden zonder hersteltijd. Biologische verschijnselen die nooit verloren zijn gegaan tijdens de evolutie.
Waarom dan toch, is het nemen van pauze in dagelijks doen en laten zo lastig?
Even terug naar die fanatieke sporter. In de bewegingswetenschappen heeft men kennis gemaakt met het principe van ‘supercompensatie’; in een notendop: door inspanning te verrichten, worden spiervezels getraind en gaan ze letterlijk kapot. Herstel (bevorderd door goede voeding, aanvoer van bloed met voedingsstoffen en relatieve rust) leidt ertoe dat de spiervezels herstellen op een manier dat ze voor een korte periode meer aankunnen dan voor de geleverde inspanning het geval was. Hier zal het spreekwoord ‘op het juiste moment pieken’ ongetwijfeld mee te maken hebben. Ga je namelijk op het juiste moment in je herstelperiode, nieuwe inspanning leveren, is de kans het grootst dat je sterker, sneller en beter wordt.
Maar wat nou als we deze curve op ons leven toepassen? We ‘spannen ons in’ (leveren arbeid) om iets te bereiken, maar als we niet ‘rusten’ zijn we snel uitgeput of raken we zelfs uitgeblust (burn-out!). Dat zou er ongeveer zo uit kunnen zien:
Afbeelding 1: Het principe van supercompensatie vertaald naar het leveren van inspanningen en het benutten van goed herstel om je gezondheid en welbevinden te verbeteren.
We kunnen zeggen dat als je niks doet (geen inspanning/arbeid levert), je niet verder komt in het leven. Aanvullend daarop, als inspanning niet gepaard gaat met goed herstel (rust), lever je aan vitaliteit in.
Makes sense?
Enkele belangrijke en algemene weldoeners voor jouw herstel en vitaliteit zijn natuurlijk goede voeding (meer onverzadigd vet, genoeg groente, genoeg fruit, gezonde hoeveelheid eiwitten en niet te veel koolhydraten en verzadigd vet), voldoende (intensieve) beweging en (kwalitatief) goede slaap (zo’n 7 tot 9 uur). Jong of oud, dit is voor iedereen van waarde. Schort hier iets aan, is dat het eerste waar we over kunnen spreken met je.
Verder kijkend naar jouw persoonlijke situatie, want het moge duidelijk zijn dat er grote verschillen tussen mensen zijn als het gaat om dingen die energie geven. Waar ‘even alleen zijn’ voor de één bijdraagt aan rust krijgen en herstellen, zal een ander opladen door het gezelschap van beste vrienden of vriendinnen. In de psychologie wordt rekening gehouden met persoonlijkheidsprofielen en de rol die persoonlijkheid speelt in het ‘beleven van de wereld’.
Laten we vooropstellen dat ieder mens alle ‘vaardigheden’ van persoonlijkheid in meer of mindere mate bezit. Iemand verwerkt informatie niet alleen maar door bezig te zijn met concrete en tastbare details, terwijl een ander niet alleen maar informatie verwerkt door louter in grote patronen en onderbuikgevoel te gebruiken. Zo zal de extravert in de psychologie zijn of haar energie halen uit de omgeving en de wisselwerking met anderen en situaties, terwijl de introvert zijn of haar energie haalt uit de innerlijke verwerking van alles wat zich afspeelt of voorvalt. Dat betekent niet dat een extravert het niet fijn kan vinden om even alleen te zijn, noch dat de introvert nooit op een tafel staat te dansen bij een feestje.
Een belangrijke NB. tussendoor, want als we het hebben over introvert en extravert kijken we naar de psychologische kaders ervan en niet naar wat er in de volksmond in het algemeen wordt verstaan onder introvert en extravert. Stil versus luidruchtig om een voorbeeld te noemen, die vlieger gaat zeker niet op.
Om te weten te komen wat voor jou bijdraagt aan het opbouwen van energie en vitaliteit, is het goed dat je weet hebt van ‘wie je bent’. Welke voorkeuren heb ik qua gedrag, denken en voelen en is de manier waarop mijn dagelijks leven is ingericht voor een belangrijk deel in lijn met deze voorkeuren? Zie het als werken met je handen. We hebben allemaal een dominante hand, waar dingen makkelijker mee gaan dan als we dat zouden moeten doen met onze niet dominante hand. Met de dominante hand werken voelt natuurlijk, gemakkelijk. Met de niet dominante hand voelt werken onnatuurlijker en gaat het moeizamer. Als je als mens steeds in situaties komt waarin je kunt doen wat dicht bij je natuur ligt (je dominante hand, je voorkeuren), zal je prima vergaan en kost je dit geen extra energie. Maar wanneer je gedwongen wordt om constant op een andere manier te werken dan je van nature wenst te doen (je niet dominante hand), zal dit vermoeiender en mogelijk frustrerend zijn.
Als je dit weet, wordt het ook eenvoudiger om te bepalen of een bezoek aan de sauna, een goed boek, alleen sporten of met anderen sporten, uitgestrekte natuur of een avond met vrienden of familie leidt tot beter herstel voor jou persoonlijk. Er zijn legio manieren om te ‘ontspannen’, maar is dat ook echt zo voor jou?!
Dus ga deze zomermaanden eens op zoek naar jouw ‘dominante hand’, jouw voorkeuren in denken, voelen, doen en laten; laat het bijdragen aan jouw herstel en de opbouw van jouw energie en vitaliteit. Maar vergeet niet af en toe te blijven ‘oefenen’ met je niet dominante hand om te voorkomen dat je je te weinig kunt verplaatsen in anderen of je te weinig kunt aanpassen aan veranderende situaties. Want aan ‘twee linkerhanden’ heeft een mens ook weinig.
Wil je meer weten over onze positieve kijk op gezondheid? Neem dan gerust contact met ons op.